![]() جمعه 27 بهمن 1396برچسب:منابع مردم شناسی ایران , سفرنامه نویسی , خاطرات نویسی , جغرافیای انسانی , ابن جبیر , یاقوت حموی , مقدسی , حمدالله مستوفی , نزهت القلوب , تاریخ مردم شناسی ایران, :: 5:42 بعد از ظهر :: نويسنده : علیرضا آیت اللهی Alireza Ayatollahi
منابع مردم شناسی در کتابهای جغرافیائی طول تاریخ اسلام و ایران (3) آغاز سفرنامه نویسی و خاطرات از قرن پنجم هجری سفرنامه نویسی ، و اگر بتوان گفت خاطره نویسی ( یادداشت های روزانه ) ، باب شد که به عربی رحله نامیده شده است . ابن عبدالبر (ه م)، ادريسى (ه م) و ابن دلائى (ه م) نیز از این قرن و از آندلس ( جنوب اسپانیا ) ؟ هستند . شاید ابن جبیر آغازگر بوده است اگرچه قبل از وی ابوبكر محمد بن العربى (468-543ق) هم در این رشته فعالیت داشته است . احمد بن جبير (540-614 ه . ق ) . از اهالی آندلس . رحله الکنانی که کتابیست بسیار ارزنده) الحموی، یاقوت، ابوعبدالله، ( زاده 574 ه . ق – 626 ه - ق ) بغدادی اصالتا" یونانی . مُعجَم البُلدان، که شرحی هم در باره وضعیت مردم نواحی مورد مطالعه وی دارد .. ابن سعید مغربی ( متوفی 373 ه . ق ) زاده تونس ( غرناطه ) یا سیسیل ایتالیا ، که پس از اقامت در مکٌه و بغداد ، از سال 367 ه . ق در نیشابور ساکن شد و به نیابوری شهرت یافت . کتابهای تاریخ و جغرافیا . ابن نفیس دمشقی ( 1213 – 1288 م ) طبیب مشهور ؛ و جغرافیدان ؟ . شمس الدین مقدسی ( از ویکیپدیا ) محمد بن احمد شمسالدین المقدسی جغرافیدان قرن چهارم هجری بود. او برای نوشتن کتابش از ساحل هند تا اندلس در اسپانیا مسافرت کرد و بیشتر نوشتههایش بر پایه مشاهدات خود او است. وی عمیقاً در همه فعالیتهای اقتصادی، دینی و بازرگانی مردمان هر ناحیه تحقیق میکرد و در ابتدای کتاب خود نیز توضیح دادهاست که کتابش تنها به شرح کوهها و بیابانها و رودها و دریاهای ممالک اسلامی نپرداختهاست. محمد بن احمد شمسالدین المقدسی در بیت المقدس زاده شد. او پس از پایان مسافرتهایش و در چهل سالگی کتاب احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم را نوشت که در نوع خود کاملترین و جامعترین کتاب میباشد. مقدسی در اول کتاب خود با دیدی انتقادی از علم جغرافیا در نزد اعراب تا روزگار خودش صحبت کردهاست و از سختیهایی که در راه نوشتن این کتاب کشیده سخن گفتهاست. المقدسی برای جمعآوری اطلاعات در هر ناحیهای به متن جامعهٔ آنجا نفوذ میکرد، به این ترتیب که با قاضیان نشست و برخاست میکرده و در هر شهری به بازرگانی میپرداخته و با انواع آدمها در آنجا معاشرت مینمودهاست. در مجالس داستانسرایان منطقه حضور مییافت و حتی به استخدام والیان و ملاکان آنجا نیز درمیآمد. همچنین فاصله هر شهر با شهر دیگر را بدست میآورد و در قوم و نژاد و زبان و مذهب مردم هر منطقه تحقیق مینمود. وی در همه فعالیتهای اقتصادی، دینی و بازرگانی مردمان هر ناحیه تحقیق میکرد و در ابتدای کتاب خود نیز توضیح دادهاست که کتابش تنها به شرح کوهها و بیابانها و رودها و دریاهای ممالک اسلامی نپرداختهاست. وی همچنین در مورد تفاوتهای دینی و نژادی و جمعیتی و شکل ظاهری مردم هر منطقه پرداخته و مراکز مهم تجاری، راههای ارتباطی، زیستبوم منطقهای و حتی در مورد نقاط ضعف و قوت مردم هر ناحیه و مراکز مقدس و نواحی خطرناک هر منطقه نیز توضیح دادهاست. روش وی در گردآوری این اطلاعات مبتنی بر مشاهده مستقیم یا پرسش از معتمدین آن نواحی یا مراجعه به کتابخانهها بودهاست. » ابوالفدا ( 672 – 732 ه . ق ) از کردان سوریه بود . المختصر فی الاخبار البشر . تقویم البلدان . ابن الوردی ( 1290 – 1349 م ) . از اهالی سوریه . تاریخ ابن الوردی . خریده العجائب و فریده الغرائب ( در جغرافیای حیوانات و گیاهان و ... ) حمد الله مستوفی قزوینی ( 680 ه . ق – 750 ه . ق ) . تاریخ گزیده . نزهت القلوب – 740 ه . ق ( جغرافیا ی طبیعی و اقتصادی و ... ، شهرها . عجایبی که در سایر ولایات ربع مسکون است ، و... ) . وی که ایرانی است متاسفانه کمتر به زندگی انسانی و مردم توجٌه داشته است که منبع ارزشمند تری در مردم شناسی ایران قرار گیرد .
منابع مردم شناسی ایران . سفرنامه نویسی . خاطرات نویسی . جغرافیای انسانی . ابن جبیر . یاقوت حموی . مدسی . حمدالله مستوفی . نزهت القلوب . تاریخ مردم شناسی ایران
نظرات شما عزیزان:
انسان شناسی ، مردم شناسی و فرهنگ شناسی ایران بزرگ . Anthropology,Ethnology,and Culture of Greater Iran identification des sources de l'ethnologie d,Iran , et des Bibliographies درباره وبلاگ ![]() آخرین مطالب آرشيو وبلاگ پیوندهای روزانه پيوندها ![]() نويسندگان |
|||||
![]() |